اسحاق بن ابراهیم ختلیابوالقاسم اسحاق بن ابراهیم ختّلی بغدادی (۲۰۳-۲۸۳ هـ)، از محدثان اهل‌سنت در قرن سوم هجری قمری بوده است که علمای رجال نظرات مختلفی نسبت به او دارند. تالیف باقی مانده از او کتاب الدیباج فی الحدیث است. ۱ - معرفی اجمالیابوالقاسم اسحاق بن ابراهیم بن محمد بن خازم بن سنین خُتّلی بغدادی، از جزئیات زندگی و نیز دوره تعلیم و تعلّم وی اطلاعی در دست نیست؛ همین‌قدر می‌دانیم که اجداد وی، از مردمان منطقه‌ای به نام ختل، از نواحی جیحون، بودند و به همین‌دلیل، به ختلی معروف می‌باشند. وی، به عراق، شام و جزیرة العرب، مسافرت‌هایی داشته و از علما و اکابر مشایخ آن دیار، استماع حدیث فرموده و سپس در بغداد، مستقر گردیده است. او، در این شهر، دارای شاگردان زیادی بوده و افراد بسیاری از وی، نقل حدیث کرده‌اند. وی عامی مذهب بود. [۲]
اعلمی حا‌ئری، محمدحسین، دایرة المعارف الشیعة العامه، ج۳، ص۳۳۸.
۲ - تاریخ ولادتاسحاق بن ابراهیم احتمالاً در سال ۲۰۳ هـ به دنیا آمد. ۳ - مشایخ و راویانابوالقاسم از افرادی چون داود بن عمرو ضبی و علی بن جعد حدیث شنید و باغندی، ابوسهل بن زیاد و ابوبکر شافعی از او روایت کردند. ۴ - دیدگاه رجالیونعلمای رجال، نسبت به وی نظرات گوناگونی داده‌اند؛ به گونه‌ای که ذهبی، در کتب خویش، از او به عنوان «امام محدث» یاد کرده است، در حالی که دارقطنی، وی را با عنوان «لیس بالقوی» و حاکم، با عناوین «ضعیف» و «لیس بالقوی» وصف نموده است. ۵ - وفاتابوالقاسم اسحاق، در روز جمعه، دوم ماه شوال ۲۸۳ ق، در هشتاد سالگی درگذشته است. ۶ - آثارابننقطه، در الاستدراک و دارقطنی، معتقدند که وی دارای تصانیف زیادی است، اما غیر از کتاب الدیباج فی الحدیث، اثر دیگری از او در دست نیست. ۷ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. [۱۱]
ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۲، ص۴۱۱.
۸ - پانویس
۹ - منبعپژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۶۵، برگرفته از مقاله «ابوالقاسم اسحاق بن ابراهیم خُتّلی». نرم افزار تراث۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 283 (قمری) | زادگان سال 203 (قمری) | محدثان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | نویسندگان سده سوم(قمری)
|